แป๊ะก๊วย เป็นไม้ยืนต้น มีชื่อทางพฤกษศาสตร์ว่า จิงโก้ บิโลบา (Ginkgo Biloba) สารสกัดจากใบแป๊ะก๊วย เรียกว่า Extract inkgo Biloba หรือ EGB
สารสกัดจากใบ แปะก๊วย เรียกว่า Extract Ginkgo Biloba ( EGb) มีฤทธิ์ทางด้านการป้องกันเซลล์สมอง ( Neuroprotective ) จากการขาดเลือด โดยมีสารออกฤทธิ์ คือฟราโวนไกลโคไซด์ ( Flavone glycoside ) และ เทอร์ปีน แลคโตน ( Terpene Lactones ) และสาร Gingolide B
กลไกการออกฤทธิ์
มีสองแบบคือ หนึ่ง ยับยั้งการจับตัวของเกร็ดเลือด ( Platlet Aggregation ) และปรับความยืดหยุ่นของผนังเกร็ดเลือด ( Regulating blood vessel elasticity ) จึงช่วยเพิ่มการไหลเวียนของเลือด ในเนื้อเยื่อต่างๆทั่วร่างกาย ให้ดีขึ้น กลไกที่สองคือ ฤทธิ์ทางด้าน ต้านอนุมูลอิสสระ ( Antioxidant หรือ hydroxyl radical scavenging activity) ( อ้างอิงที่ 1,2 ) ประโยชน์ทั้งหมดในรายงานทางการแพทย์ของแป๊ะก๊วย มีในผู้สูงอายุ เนื่องจากผู้มีอายุมักจะมีเลือดไหลเวียนไม่ดีในบางส่วน จากเส้นเลือดแข็งตัวบ้าง หรือมีเส้นเลือดตีบจากไขมันอุดตันหรือจากโรคต่าง ๆ การที่เลือดไปเลี้ยงสมองไม่พอ
หลักฐานทางการแพทย์ในคนไข้ ที่มีรายงานว่าได้ผลชัดเจน
1. เพิ่มความจำและลดอาการทางสมองที่ไม่พึงประสงค์ในผู้สูงอายุ ( อ้างอิงที่ 1-4 )
2. ลดอาการของโรค อัลไซเมอร์ ( Alzheimer )หรือสมองเสื่อมจากการที่เลือดไปเลี้ยงสมองไม่พอ ( Multi -infarct Dementia ) ( อ้างอิงที่ 5-8)
3. โรคเสียงในหู ( Tinnitus ) และ เวียนศรีษะในผู้สูงอายุ ( อ้างอิงที่ 9, 10 )
4. ลดอาการปวดเมื่อยหรืออ่อนล้า หรือเป็นตะคริว ของกล้ามเนื้อแขนขาจากการขาดเลือดของเนื้อเยื่อร่างกาย (อ้างอิงที่ 11-15 )
ขนาดของแปะก๊วยที่ใช้ในรายงานทางการแพทย์คือประมาณ 120 มิลลิกรัม ( 3 แคปซูลต่อวัน ) โดยจะทานเวลาใดก็ได้ จะแบ่งเป็นหลังอาหาร 3 มื้อ หรือทานรวมเป็นมื้อเดียวก็ได้
ข้อควรระวัง
1. เนื่องจากไม่มีรายงานที่ใช้ในเด็ก และสตรีมีครรภ์จึงไม่แนะนำให้ เด็กและสตรีมีครรภ์รับประทาน
2. โดยหลักการแล้ว ไม่ควรรับประทาน ถ้าทานยาต้านการแข็งตัวของเลือด ( แอสไพริน และ วอรฟาริน ) ในผู้ป่วยที่มีประวัติเส้นโลหิตในสมองแตก หรือโรคทีเกี่ยวกับการแข็งตัวของเลือด
เอกสารอ้างอิง
1. The neuroprotective properties of the Ginkgo biloba leaf. J Ethnopharmacol 1996; 50: 131-139.
2. Peroxyl radical scavenging activity of Ginkgo biloba extract EGb 761. Biochem Pharmacol 1995; 49: 1649-1655.
3. Treatment of cerebral aging disorders with Ginkgo biloba extract. A longitudinal multicenter double-blind drug vs. placebo study. Presse Med 1986; 15: 1583-1587.
4. A double-blind, placebo controlled study of Ginkgo biloba extract in elderly outpatients with mild to moderate memory impairment. Curr Med Res Opin 1991; 12: 350-355.
5. The effect of Ginkgo biloba extract on neurophysiological and psychometric measurement results in patients with psychotic organic brain syndrome. A double-blind study against placebo. Arzneimittelforschung 1989;39(8):918-22.
6. Effect of Ginkgo-biloba extract on mental performance. Double-blind study using computerized measurement conditions in patients with cerebral insufficiency. Fortschr Med 1992;110(5):73-6.
7. A placebo-controlled, double-blind, randomized trial of an extract of Ginkgo biloba for dementia. North American EGb Study Group. JAMA 1997; 278: 1327-1332.
8. Evidence for a therapeutic effect of Ginkgo biloba special extract. Meta-analysis of 11 clinical studies in patients with cerebrovascular insufficiency in old age. Arzneimittelforschung 1994;44(9):1005-13.
9. Multicenter randomized double-blind drug vs. placebo study of the treatment of tinnitus with Ginkgo biloba extract. Presse Med 1986; 15: 1562-1564
10. Treatment of equilibrium disorders with Ginkgo biloba extract. A multicenter double-blind drug vs. placebo study. Presse Med 1986; 15: 1569-1572.
11. Study of the antiischemic action of EGb 761 in the treatment of peripheral arterial occlusive disease by TcPo2 determination. Angiology 1994; 45: 413-417
12. Placebo-controlled double-blind study of the effectiveness of Ginkgo biloba special extract EGb 761 in trained patients with intermittent claudication. Vasa 1996; 25: 265-274.
13. Study of the antiischemic action of EGb 761 in the treatment of peripheral arterial occlusive disease by TcPo2 determination. Angiology 1994;45(6):413-7.
14. Ginkgo biloba extract in peripheral arterial diseases. Meta-analysis of controlled clinical studies. Arzneimittelforschung 1992;42(4):428-36.
15. Ginkgo biloba extract in the treatment of arteriopathy of the lower extremities. A 65-week trial Presse Med 1986;15(31):1546-9.
